De naam Herkimer diamant is enigszins verwarrend, omdat het niet om echte diamant gaat maar om een variëteit van kwarts. Dat hij ‘diamant’ wordt genoemd komt vanwege de helderheid van het materiaal en het grote aantal natuurlijke facetten. De kristallen hebben de typische zeszijdige vorm van kwarts, maar in plaats van een punt aan één uiteinde lopen beide uiteinden in een punt uit, zogenaamde dubbeleinders. Dat komt doordat Herkimer kristallen met zeer weinig of geen contact met hun gastgesteente zijn gegroeid.