Het driekleurig viooltje wordt maximaal 40 centimeter hoog en blijft het hele jaar groen. De bloemen zijn paarsblauw, geel, wit of een combinatie daarvan. Bijen bestuiven de bloemen en drinken de nectar. Na de bestuiving ontstaan doosvruchten. Als die rijp zijn, springen ze open en slingeren zo de zaden enkele meters bij de plant vandaan. Op de zaden zit ook een vettig aanhangsel dat mieren graag eten. De insecten nemen de zaden mee en verspreiden ze nog verder.