De zomereik wordt tot 40 meter hoog en wel 800 jaar oud. De boom heeft een brede kroon en knoestige takken die ook dichtbij de grond groeien. Zijn bladeren zijn dofgroen en gelobd. De vrouwelijke flesvormige bloemen worden door de wind bestoven met stuifmeel uit de mannelijke katjes. Na de bevruchting ontstaan eikels. Verschillende dieren, zoals eekhoorns en muizen, eten de eikels en verspreiden de zaden door een deel van hun wintervoorraad te vergeten. Eikenprocessierupsen eten de bladeren van de zomereik; hun haartjes veroorzaken jeuk bij mensen.