Elfenbankjes zijn paddenstoelen zonder steel, die met hun achterzijde vastzitten aan het hout waarop ze groeien. De winterhoutzwam is eigenlijk een elfenbankje mét steel. Deze bruine steel zit in het midden van de hoed en is cilindrisch of versmalt naar beneden toe. De hoed wordt tot tien centimeter breed. De bovenzijde van de hoed is licht oker- of grijsbruin tot donkerbruin. De onderzijde is witachtig en voorzien van duidelijk zichtbare poriën. De paddenstoelen verschijnen tussen oktober en april en groeien op dode takken en stammen van loofbomen, vooral berk.