Het gewoon stekelvarken is een groot knaagdier en herkenbaar aan de lange, scherpe, zwart-witte stekels op zijn rug en staart. Deze stekels beschermen hem tegen roofdieren, zoals leeuwen, luipaarden en hyena’s. Hij leeft in kleine familiegroepen in holen onder de grond. Deze graaft hij met zijn sterke poten met lange nagels. ‘s Nachts zoekt hij met behulp van zijn neus naar planten. Het vrouwtje krijgt één tot vier jongen per jaar. De jongen hebben nog zachte stekels als ze geboren worden.